Chào các mẹ, hôm nay mình xin chia sẻ một chút kinh nghiệm thực tế của bản thân mình khi bắt đầu cho cu cậu nhà mình làm quen với phonics lúc tròn 3 tuổi. Nói thật là lúc đầu mình cũng phân vân lắm, không biết con có tiếp thu được không, có sớm quá không, rồi dạy thế nào cho hiệu quả nữa.
Hành trình mày mò của mẹ
Đầu tiên, mình cũng như nhiều mẹ khác, lên mạng tìm hiểu đủ thứ tài liệu. Ôi thôi, một rừng thông tin, nào là phương pháp này, giáo trình kia, app học nọ. Mình xem mấy video các bé nước ngoài học phonics mà mê tít, nghĩ bụng “ước gì con mình cũng được như vậy”.
Sau một hồi choáng ngợp, mình quyết định bắt đầu từ những thứ đơn giản nhất. Mình nghĩ, 3 tuổi thì chủ yếu là chơi thôi, học hành gì căng thẳng quá con lại sợ. Thế là mình chọn cách tiếp cận thông qua hình ảnh và âm thanh vui nhộn.
Mình bắt đầu bằng việc mua một bộ thẻ chữ cái (flashcards) có hình ảnh minh họa sinh động. Ví dụ, chữ ‘A’ thì có hình quả táo (apple), chữ ‘B’ thì có hình quả bóng (ball). Mỗi ngày, mình chỉ dành khoảng 10-15 phút để chơi cùng con. Mình không gọi là “học” mà gọi là “chơi đoán chữ”. Mình giơ thẻ lên, đọc to âm của chữ đó (ví dụ /æ/ cho chữ A, /b/ cho chữ B), rồi chỉ vào hình, nói tên tiếng Anh của hình đó. Quan trọng là mình phát âm phải thật chuẩn, vì bé tuổi này bắt chước nhanh lắm.
Lúc đầu, cu cậu chỉ nhìn nhìn rồi cười thôi. Mình cũng không nản, cứ kiên trì lặp đi lặp lại. Mình để ý thấy bé có vẻ thích thú với những chữ cái có âm thanh ngộ nghĩnh hoặc gắn với những con vật bé thích. Ví dụ chữ ‘S’ với tiếng rắn kêu /ssss/ hay chữ ‘C’ với hình con mèo (cat).
Những thử nghiệm và điều chỉnh
Sau khoảng một tuần chơi với thẻ chữ, mình bắt đầu tìm thêm các bài hát phonics trên mạng. Có rất nhiều bài hát vui nhộn, giai điệu dễ nhớ. Mình mở cho con nghe lúc chơi, lúc tắm, thậm chí lúc ăn (dù biết là không nên lắm nhưng thỉnh thoảng cũng “phá lệ” một chút). Trộm vía, cu cậu có vẻ thích thú hơn hẳn. Bé bắt đầu ê a theo giai điệu, dù chưa rõ lời nhưng cũng cố gắng bắt chước âm thanh.
Mình nhận ra là việc kết hợp nhiều giác quan (nhìn thẻ, nghe nhạc, mẹ làm trò) giúp con hứng thú hơn. Mình cũng thử tải vài ứng dụng phonics đơn giản cho bé chơi trên máy tính bảng, nhưng có kiểm soát thời gian chặt chẽ. Mấy game kiểu chạm vào chữ cái để nghe âm, hay ghép chữ với hình cũng khá hiệu quả để thay đổi không khí.
Có một giai đoạn, mình thấy con có vẻ hơi chững lại, không hào hứng như trước. Mình nghĩ có lẽ do mình hơi “tham”, muốn con biết nhiều một lúc. Thế là mình điều chỉnh lại, giảm bớt lượng kiến thức, tập trung vào việc ôn lại những âm đã học và chỉ giới thiệu một vài âm mới mỗi tuần. Mình cũng cố gắng lồng ghép việc học vào các hoạt động hàng ngày. Ví dụ, lúc đọc truyện cho con, mình chỉ vào một chữ cái quen thuộc và hỏi con “Đây là âm gì nhỉ?”. Hoặc khi thấy một đồ vật nào đó, mình sẽ nói “Con cá bắt đầu bằng âm /k/ nè”.
Thành quả nho nhỏ và niềm vui của mẹ
Sau khoảng 2-3 tháng kiên trì, mình bắt đầu thấy những tín hiệu tích cực. Cu cậu nhà mình đã nhận diện được mặt chữ và phát âm được khoảng hơn chục âm cơ bản. Điều làm mình vui nhất là bé bắt đầu có ý thức “ghép vần” đơn giản, dù chưa đúng hoàn toàn. Ví dụ, bé thấy chữ ‘c’, chữ ‘a’, chữ ‘t’ thì ê a cố gắng đọc thành “cat”. Dù ngọng líu ngọng lô nhưng đó là cả một sự tiến bộ lớn.
Quan trọng nhất, mình thấy con vui vẻ mỗi khi “chơi chữ” với mẹ. Con không có cảm giác bị ép học. Mình nghĩ đó mới là điều cốt lõi khi dạy con bất cứ thứ gì ở độ tuổi này.
- Bắt đầu từ từ: Đừng nhồi nhét quá nhiều kiến thức cùng lúc.
- Tạo không khí vui vẻ: Biến việc học thành trò chơi.
- Sử dụng đa dạng tài liệu: Thẻ chữ, bài hát, sách, ứng dụng (có kiểm soát).
- Kiên nhẫn và lặp lại: Trẻ con cần thời gian để ghi nhớ.
- Chú ý phát âm chuẩn: Mẹ là người thầy đầu tiên của con.
- Đừng so sánh con với ai cả: Mỗi bé có một tốc độ phát triển riêng.
Đến giờ thì cu cậu vẫn đang trên hành trình làm quen với phonics. Chắc chắn sẽ còn nhiều thử thách phía trước, nhưng mình tin rằng cứ kiên trì và đồng hành cùng con, tạo cho con một môi trường học tập vui vẻ thì con sẽ dần dần tiếp thu được thôi. Đây chỉ là chút kinh nghiệm cá nhân của mình, hy vọng có thể giúp ích được phần nào cho các mẹ cũng đang có ý định cho con làm quen với phonics nhé!
