Chào mọi người, hôm nay tôi muốn chia sẻ một chút về cái hành trình mà tôi đã trải qua khi bắt đầu công việc dạy tiếng Anh cho mấy đứa học sinh cấp 2. Lúc đầu, tôi cũng nghĩ đơn giản lắm, cứ có giáo trình, có sách vở là chiến thôi. Nhưng thực tế nó lại là một câu chuyện hoàn toàn khác, phải tự mình mò mẫm, thử nghiệm đủ kiểu.
Bắt đầu từ đâu và chuẩn bị những gì?
Đầu tiên, tôi lục lại hết sách vở cũ, xem qua chương trình học của cấp 2 bây giờ nó ra làm sao. Ồ, cũng khác xưa nhiều phết. Tôi soạn ra một danh sách những thứ cần thiết:
- Giáo trình chính: Đương nhiên là phải bám sát sách giáo khoa của Bộ rồi, cái này là khung sườn.
- Sách tham khảo: Tôi lượn mấy nhà sách, tìm thêm vài cuốn bài tập bổ trợ, sách ngữ pháp viết dễ hiểu một chút.
- Tài liệu nghe nhìn: Tôi tải về một mớ video bài hát tiếng Anh cho trẻ con, mấy đoạn phim hoạt hình ngắn có phụ đề, rồi cả file nghe theo sách nữa. Cái này quan trọng lắm để luyện tai cho chúng nó.
- Công cụ hỗ trợ: Tôi chuẩn bị thêm bảng trắng nhỏ, bút lông, giấy A4, thẻ từ vựng (flashcards) tự làm. Thậm chí là mấy trò chơi nhỏ liên quan đến từ vựng, ngữ pháp.
Nói chung là giai đoạn đầu, tôi cứ thu thập tất cả những gì mình nghĩ là sẽ cần. Cảm giác như chuẩn bị đi đánh trận ấy, vũ khí phải đầy đủ.
Quá trình thực hành và những điều chỉnh
Buổi đầu tiên, tôi cũng hơi run. Tôi bắt đầu bằng việc làm quen, hỏi han linh tinh để tạo không khí. Rồi tôi thử dạy theo đúng bài trong sách. Kết quả là sao? Mấy đứa nó ngáp ngắn ngáp dài, mặt đứa nào đứa nấy trông chán đời cực kỳ. Tôi nhận ra ngay là cách này không ổn rồi.
Tôi bắt đầu thay đổi. Thay vì chỉ giảng ngữ pháp khô khan, tôi lồng ghép nó vào các trò chơi. Ví dụ, học về giới từ thì tôi cho chúng nó chơi trò “Simon says” với các đồ vật trong phòng, yêu cầu đặt đúng vị trí. Học từ vựng thì tôi dùng flashcards, cho chúng nó đoán từ, rồi đặt câu với từ đó. Thỉnh thoảng, tôi mở một đoạn phim hoạt hình ngắn, cho xem rồi hỏi lại nội dung, hoặc yêu cầu chúng nó kể lại bằng tiếng Anh theo khả năng.
Có những hôm, tôi thấy chúng nó có vẻ oải, tôi chuyển sang cho nghe nhạc, cùng nhau hát theo mấy bài tiếng Anh thiếu nhi vui nhộn. Mục đích là để chúng nó không sợ tiếng Anh, mà thấy nó gần gũi, vui vẻ.
À, còn một chuyện nữa. Tôi phát hiện ra là mỗi đứa có một kiểu tiếp thu khác nhau. Có đứa thì thích nhìn hình ảnh, có đứa lại thích nghe, có đứa thì phải vận động mới nhớ. Thế là tôi lại phải điều chỉnh, cố gắng kết hợp nhiều phương pháp trong một buổi dạy.
- Với mấy đứa hay quên từ vựng, tôi khuyến khích chúng nó tự làm sổ tay từ vựng, vẽ vời linh tinh vào đấy cho dễ nhớ.
- Với mấy đứa nhát nói, tôi tạo cơ hội cho chúng nó nói những câu đơn giản trước, khen ngợi nhiều hơn để chúng nó tự tin.
- Bài tập về nhà, tôi cũng không giao quá nhiều kiểu viết lách truyền thống. Thay vào đó, có khi tôi yêu cầu chúng nó về nhà xem một đoạn phim ngắn rồi buổi sau kể lại, hoặc tìm 5 từ mới liên quan đến chủ đề vừa học.
Cái khó nhất có lẽ là giữ được sự kiên nhẫn. Có những kiến thức mình giảng đi giảng lại mấy lần mà chúng nó vẫn quên, hoặc vẫn dùng sai. Những lúc như thế, tôi lại tự nhủ phải bình tĩnh, tìm cách khác để giải thích, hoặc đơn giản là cho qua, hôm sau nhắc lại.
Kết quả và những gì tôi nhận ra
Sau một thời gian, tôi thấy có sự thay đổi rõ rệt. Bọn trẻ bắt đầu hào hứng hơn với giờ học tiếng Anh. Chúng nó mạnh dạn phát biểu hơn, dù đôi khi còn sai ngữ pháp tùm lum. Quan trọng là chúng nó không còn sợ nữa. Có đứa còn khoe với tôi là ở lớp được điểm cao hơn môn tiếng Anh.
Tôi nhận ra một điều quan trọng: Dạy học, nhất là dạy ngoại ngữ cho lứa tuổi này, không chỉ là truyền đạt kiến thức. Nó còn là việc mình khơi gợi được niềm yêu thích, sự tò mò ở chúng. Sách vở, giáo trình chỉ là công cụ, còn người thầy phải linh hoạt, phải biết “biến hóa” để phù hợp với học trò của mình.
Nhiều khi tôi nghĩ, cái nghề này nó giống như làm đầu bếp ấy. Cũng là từng đấy nguyên liệu (kiến thức), nhưng phải biết gia giảm, kết hợp sao cho món ăn (bài giảng) trở nên hấp dẫn, dễ tiêu hóa với từng thực khách (học sinh). Chẳng có một công thức nào là hoàn hảo cho tất cả mọi người cả.
Đến giờ, tôi vẫn tiếp tục học hỏi, tìm tòi những cách mới để giúp học sinh của mình. Mỗi ngày đi dạy là một ngày tôi được thực hành, được thử nghiệm. Mệt thì có mệt thật, nhưng nhìn thấy sự tiến bộ của bọn trẻ, thấy chúng nó vui vẻ học tiếng Anh, thì mọi mệt mỏi cũng tan biến hết. Đó là cái mà tôi thấy đáng giá nhất trong cả quá trình này.
