Mở đầu chuyện hôm nay
À, chuyện cho con học tiếng Anh từ mấy tuổi, trời ơi, hồi đó mình cũng sốt cả ruột. Ai cũng bảo “cho học sớm đi, dễ tiếp thu lắm”, thành ra mình cứ ngồi nghĩ không biết bắt đầu lúc nào thì chuẩn đây. Lên mạng tìm, bài viết lằng nhằng, chỗ nói 3 tuổi, chỗ bảo 5 tuổi, đọc xong còn thấy rối hơn.
Lục tục bắt đầu thử nghiệm
Thế là, khi con nhà mình được tầm 3 tuổi rưỡi ấy, mình quyết định lao vào luôn. Tưởng tượng bánh bao lắm: mua mấy bộ thẻ từ vựng hình con vật, đồ chơi, sắc màu về. Lúc rảnh là kéo con ngồi vào bàn, giơ thẻ lên, chỉ chỉ trỏ trỏ, đọc “dog”, “cat”, “blue” đủ kiểu.
- Bước 1: Định giờ cố định, tầm chiều tối 15 phút, ngồi học “nghiêm túc”.
- Bước 2: Bật video bài hát tiếng Anh thiếu nhi vui nhộn, hy vọng nó tự ngấm.
- Bước 3: Dùng đồ chơi, diễn tả mấy từ đơn giản kiểu “ball”, “car” trong khi chơi với con.
Cái khó nó ùa tới, ối giời ơi
À thì, tưởng dễ mà đâu phải vậy. Chưa được mấy bữa đã thấy bất ổn rõ ràng:
- Con 3 tuổi rưỡi, chỉ tập trung được có 3 phút là cùng. Ngồi gần tầm đó là bắt đầu ngọ nguậy, hết nhìn ra cửa sổ lại đòi đi uống nước.
- Mình cứ ép ngồi vào bàn, chỉ tay chỉ chân, con mặt bắt đầu đờ đẫn, nhìn lơ ngơ. Chắc nó chỉ thấy một người lớn đang kì kèo cái gì đó không hiểu.
- Thử cho xem video ca nhạc, thì thôi rồi: nó mê mẩn nhìn hình, nhảy nhảy nhót nhót, còn âm thanh tiếng Anh thì chạy qua tai cái vèo, nhớ được có chữ “hello” với “bye bye” là cùng.
- Cảm giác rõ nhất là mình nói tiếng Anh đơn lẻ trong khi chơi, con nhìn mình như nhìn… người ngoài hành tinh. Đơn giản là nó không kết nối được cái từ đó với đồ chơi, hay với hành động.
Vỡ lẽ ra và thay đổi chiến thuật
Thành ra mình tự rút kinh nghiệm thế này:
- Đừng ép ngồi bàn học kiểu đó nữa. Con nít nó học bằng chơi, bằng tiếp xúc tự nhiên. Ép vào khuôn khổ sớm quá, nhìn con vật vờ mà xót ruột.
- Chờ thêm tí. Mình lui lại, chờ con được 4 tuổi rưỡi – gần 5 tuổi mới thử lại. Lúc này con chịu chơi lâu hơn, hiểu chuyện hơn một chút.
- Thay vì học “bài bản”, mình nhúng tiếng Anh vào trò chơi, vào sinh hoạt hàng ngày. Ví dụ: “Con lấy cho mẹ cái ball màu red nào!”, “Mình xếp hình vuông nha – square!”… Cứ lặp đi lặp lại, dùng ngữ cảnh thật.
- Tận dụng sách truyện song ngữ đơn giản. Ngồi ôm con, đọc bản Việt trước cho hiểu câu chuyện, rồi chỉ vào hình, nói từ tiếng Anh tương ứng thôi. Hoặc bài hát, mình hát cùng, diễn tả động tác theo lời.
Kết quả sau một quãng đường
Giờ thì con lớn hơn một chút rồi, có thể bảo:
- Học sớm nhất (tầm 3-4 tuổi) chỉ phù hợp nếu mình dùng cách thật tự nhiên, không kỳ vọng nhiều, như cài đặt nền tảng âm thanh và sự quen thuộc. Mà muốn được vậy phải kiên trì và nhẹ nhàng, không như cách mình nhồi lúc đầu đâu.
- Khoảng 4.5 – 6 tuổi mới là độ tuổi dễ bắt đầu hơn về mặt ngữ cảnh, nhận thức và khả năng tập trung tương đối của trẻ. Mình ép sớm quá thành ra phí công.
- Cái lợi lớn nhất khi bắt đầu ở độ tuổi hợp lý là phản xạ tốt hơn và phát âm dễ tự nhiên hơn. Con nhà mình hát theo bài hát tiếng Anh nghe khá tròn vành rõ chữ so với bố mẹ thời trẻ, chịu khó nói theo mẫu câu đơn giản khi chơi.
- Nhưng khó khăn thì vẫn hoàn khó: cần quá nhiều sự kiên trì và nhất quán từ phụ huynh. Ngày nào cũng phải nhúng được cái ngôn ngữ này vào sinh hoạt mới mong có kết quả. Mà công việc bận rộn, đôi khi mệt quá cũng muốn… buông xuôi.
Giờ nhìn lại, giá như lúc con 3 tuổi mình đừng sốt ruột, nghe lời người ta rồi ép uổng làm chi. Cứ để con lớn thêm chút, hiểu chuyện hơn, rồi nhẹ nhàng dẫn dắt bằng vui chơi thì có phải cả con cả mẹ đỡ mệt hơn không! Trẻ con mà, nó đã không thích, không hợp, cứ ép thì coi như xác định vứt sách đi là vừa. Thôi thì chia sẻ để mọi người rút kinh nghiệm từ sự… dốt của mình hồi đó vậy!
