Chào mọi người, bữa nay tôi chia sẻ chút kinh nghiệm xương máu của mình về chuyện sửa phát âm tiếng Anh. Nói thật là ngày xưa tôi phát âm tệ lắm, người ta nghe chữ được chữ mất, có khi còn hiểu nhầm ý mình nữa. Nhiều lúc cũng thấy tự ti ghê gớm.
Hành trình gian nan bắt đầu
Ban đầu, tôi cũng như nhiều người, cứ nghĩ là nghe nhiều rồi bắt chước theo là được. Tôi cày phim Mỹ, nghe nhạc US-UK túi bụi. Kết quả là… vẫn thế. Giọng vẫn đặc sệt chất Việt, mấy âm khó thì né bằng sạch. Có khi cố uốn éo cho giống thì lại thành ra kỳ cục, nghe không tự nhiên chút nào.
Tôi nhớ có lần nói chuyện với một ông Tây, ổng cứ nhíu mày nhìn mình. Mình nói một tràng dài xong ổng hỏi lại “What?”. Ôi thôi, lúc đó chỉ muốn độn thổ.
Những thứ tôi đã thử và sai
Sau cú sốc đó, tôi quyết tâm phải cải thiện bằng được. Tôi bắt đầu mò mẫm trên mạng, đọc đủ thứ bí kíp. Nào là:
- Học thuộc lòng phiên âm: Tôi mua cuốn từ điển có phiên âm IPA về cày. Học thì thuộc đấy, nhưng lúc nói vẫn theo bản năng cũ.
- Nhại theo người nổi tiếng: Tôi chọn một vài diễn viên có giọng hay rồi cố nói y chang. Nhưng mà khổ nỗi, mình là mình, có phải diễn viên đâu mà bắt chước được thần thái với ngữ điệu của người ta.
- Dùng app phát âm: Mấy cái app chấm điểm phát âm cũng hay, nhưng nhiều khi nó chấm đúng mà mình nghe vẫn thấy sai sai. Hoặc có khi nó báo sai mà mình chẳng hiểu sai ở đâu để sửa.
Nói chung là loay hoay một thời gian dài mà không thấy tiến bộ nhiều. Nản lắm chứ!
Bước ngoặt và những phương pháp hiệu quả
Rồi một ngày đẹp trời, tôi nhận ra là mình cần phải có phương pháp đúng đắn hơn, chứ không thể cứ mò mẫm mãi được. Tôi bắt đầu tập trung vào những cái cốt lõi:
Thứ nhất, hiểu rõ khẩu hình miệng và vị trí đặt lưỡi. Cái này quan trọng cực kỳ. Tôi tìm mấy video dạy phát âm chi tiết từng âm một, họ chỉ rõ lưỡi đặt đâu, môi chu thế nào, hơi bật ra sao. Ví dụ như âm /θ/ (trong “think”) với âm /ð/ (trong “this”), ngày xưa tôi toàn đọc thành “thờ” với “đờ” tiếng Việt. Sau này tập trung vào vị trí lưỡi kẹp giữa hai hàm răng, thổi hơi ra thì mới chuẩn được.
Thứ hai, ghi âm lại giọng nói của mình. Ôi cái bước này nó “đau đớn” nhưng mà hiệu quả không ngờ. Lần đầu nghe lại giọng mình nói tiếng Anh, tôi muốn đội quần luôn. Nhưng mà nhờ vậy mới biết mình sai ở đâu, chỗ nào cần sửa. Cứ nói một câu, ghi âm lại, nghe, rồi sửa, rồi lại ghi âm. Cứ lặp đi lặp lại như thế.
Thứ ba, tập trung vào những âm khó mà người Việt hay sai. Tôi lên danh sách những âm “tử thần” như:
- Âm cuối (final sounds), cái này người Việt mình hay bỏ qua lắm. Ví dụ “like” mà đọc thành “lai” là thôi rồi.
- Mấy cái âm gió như /s/, /z/, /ʃ/, /ʒ/.
- Nguyên âm đôi, ví dụ /eɪ/ trong “say” khác với /aɪ/ trong “sky”.
- Âm /l/ và /n/ ở cuối từ, rồi âm /r/.
Cứ mỗi ngày tôi dành ra khoảng 30 phút đến 1 tiếng để luyện mấy cái âm này. Luyện từng âm riêng lẻ, rồi ghép vào từ, rồi ghép vào câu.
Thứ tư, chú ý đến trọng âm và ngữ điệu. Tiếng Anh mà nói đều đều như tiếng Việt thì nghe nó ngang phè, người bản xứ khó hiểu lắm. Tôi tập nghe người ta nhấn nhá ở đâu, câu hỏi thì lên giọng cuối câu như nào, câu trần thuật thì xuống giọng ra sao. Cái này thì phải nghe nhiều và bắt chước từ từ.
Tôi cũng tìm mấy kênh Youtube dạy phát âm uy tín, xem họ phân tích lỗi sai và hướng dẫn cách sửa rất cặn kẽ. Không phải kiểu dạy chung chung đâu, mà là đi vào từng chi tiết nhỏ.
Kết quả và lời khuyên chân thành
Sau một thời gian kiên trì, khoảng vài tháng tập trung cao độ, tôi thấy phát âm của mình cải thiện rõ rệt. Dĩ nhiên là chưa thể chuẩn 100% như người bản xứ được, nhưng ít nhất là người ta hiểu mình nói gì, và mình cũng tự tin hơn hẳn khi giao tiếp.
Có mấy điều tôi rút ra được từ quá trình này:
- Đừng ngại sai: Cứ nói đi, sai thì sửa. Không ai cười mình đâu, mà có cười thì cũng kệ họ. Quan trọng là mình tiến bộ.
- Kiên trì là chìa khóa: Sửa phát âm không phải chuyện ngày một ngày hai. Cần thời gian và sự kiên trì. Mỗi ngày một chút, tích tiểu thành đại.
- Tìm đúng phương pháp: Đừng cứ đâm đầu vào học mà không có định hướng. Tìm hiểu kỹ xem mình yếu ở đâu, cần cải thiện cái gì, rồi chọn phương pháp phù hợp.
- Thực hành thường xuyên: Học mà không hành thì cũng như không. Cố gắng tạo môi trường để nói tiếng Anh mỗi ngày, dù chỉ là tự nói chuyện với mình trước gương.
Đó, kinh nghiệm của tôi chỉ có vậy thôi. Hy vọng là nó giúp ích được cho ai đó đang vật lộn với việc sửa phát âm tiếng Anh. Quan trọng nhất là đừng bỏ cuộc nhé mọi người. Chúc cả nhà thành công!
